News

Thiên nhiên trù phú đã ưu ái ban tặng cho mảnh đất và con người Tây Ninh những của ngon vật lạ đa dạng, phong phú. Nếu có dịp đến thưởng thức nền ẩm thực tại đây, du khách không nên bỏ qua đặc sản ốc núi Bà Đen (còn gọi là ốc xu núi Bà, ốc Nàng Hai) – một thức quà quý vừa độc đáo, lạ miệng, vừa thơm ngon, bổ dưỡng.

1. Câu chuyện mang tính biểu tượng về ốc núi Bà Đen 

Ốc núi Bà Đen Tây Ninh đã đi vào các giai thoại cổ xưa và gắn bó sâu sắc với người dân vùng “đất thánh” Tây Ninh. Truyền thuyết kể lại rằng, vào cuối thế kỷ XVIII, chúa Nguyễn Ánh bắt đầu xây dựng lực lượng để giành lại ngai vàng, phục hưng nhà Nguyễn. Khi đó, chàng tráng sĩ Lê Sỹ Triệt quê tại Quang Hóa (nay là Trảng Bàng, Tây Ninh) đã dũng cảm xung phong tòng quân ra trận. Chàng đành phải chia tay nàng người yêu Lý Thị Thiên Hương vì lý tưởng cao cả. Ở quê nhà, nàng quyết giữ gìn tiết hạnh và ngày ngày trông ngóng người yêu trở về.

Nhân tiết tháng Giêng, nàng lên núi viếng chùa và cầu an cho người yêu nơi sa trường, nào ngờ lại bị bọn cường hào ác bá vây bắt. Để giữ lòng trung trinh, nàng nhảy xuống khe núi sâu tuẫn tiết rồi nhiều lần hiện về báo mộng, cứu độ nhân thế. Đồng thời, những đồng xu được nàng mang theo để bố thí người nghèo cũng rơi xuống và hóa thành loài ốc nhỏ tròn trịa, sinh sống trên vách núi. Người đời suy tôn nàng thành Linh Sơn Thánh Mẫu – Bà Đen và gọi loài ốc ấy là ốc núi Bà Đen hay ốc xu núi Bà.

2. Đặc trưng của ốc xu núi Bà 

Ốc xu núi Bà có hình dạng gần với ốc bươu nhưng dẹt hơn, khiến người ta dễ dàng liên tưởng đến hình ảnh một chiếc đồng xu nhỏ nhắn, tròn đầy. Phần đầu của ốc to trong khi phần thân nhỏ dần và xoắn thành nhiều vòng. Thức ăn của ốc núi Bà Đen chủ yếu là những thảo dược mọc tự nhiên như cây mã tiền, lá vông núi, đặc biệt là loại thuốc quý có tên lá Nàng Hai. Vì vậy, người dân địa phương cũng gọi loài này là ốc Nàng Hai.

Trong y học cổ truyền dân gian, cây mã tiền được dùng để giảm đau, thông kinh lạc, mạnh tỳ vị; lá vông núi có tác dụng an thần; còn lá Nàng Hai có thể chữa nhiều bệnh như nhức mỏi, đau khớp, thống phong hoặc hạ sốt. Do hấp thụ tinh hoa của các loài cây này, thịt của ốc núi Bà Đen rất đầy, giòn, giàu đạm, có mùi thơm và hương vị thảo mộc đặc trưng. Nhiều người dân địa phương còn tin rằng loài ốc nhỏ bé này là lộc của núi Bà, có khả năng chữa được bệnh tật.

Không như những loài ốc phổ biến thường được tìm thấy ở đồng hoặc biển, ốc núi Bà Đen tự nhiên sinh sống trong những hang, hốc đá hiểm trở nên rất khó phát hiện. Chỉ khi vào mùa mưa, chúng mới bò ra khỏi hang để kiếm ăn và sinh sản. Người săn ốc phải rọi đèn và quan sát kỹ càng từng bụi cây, ngọn cỏ bởi lớp vỏ nâu đen có thể giúp loài ốc này dễ dàng ngụy trang dưới những tầng lá mục.

Loài ốc núi nói chung cũng xuất hiện tại hang đá trên nhiều tỉnh thành, vùng miền khác như Thanh Hóa, Ninh Bình, Bình Thuận, Tây Bắc… Tùy thuộc vào môi trường sinh sống và nguồn thức ăn tự nhiên, ốc núi tại mỗi nơi lại có mùi vị riêng biệt, không trộn lẫn. Duy chỉ tại Tây Ninh, ốc núi Bà Đen không chỉ được trân trọng như món đặc sản địa phương mà còn là một loại thuốc quý và gắn liền với điển tích tâm linh lâu đời.

3. Giá tham khảo ốc núi Bà Đen Tây Ninh

Ốc núi Bà Đen thường có giá khá cao, dao động từ 250.000 đến 450.000 VNĐ/kg. Sở dĩ có mức giá này là vì điều kiện săn bắt ốc trong môi trường tự nhiên khá khó khăn. Thời điểm săn ốc thuận lợi nhất bắt đầu khi trời bắt đầu tắt nắng cho đến sáng ngày hôm sau. Người săn ốc phải dò dẫm tìm đường trong bóng tối, leo lên những vách núi cheo leo, hiểm trở và đối mặt với các loài rắn, rết có nọc độc.

Ngoài ra, giá ốc núi Bà Đen sẽ thay đổi tùy thời điểm trong năm. Vào cao điểm mùa mưa khi sản lượng ốc tăng cao, bạn có thể mua ốc núi Bà Đen với giá cả phải chăng.

4. TOP 6 địa chỉ thưởng thức ốc núi Bà Đen

Các nhà hàng, quán ăn chuyên về đặc sản Tây Ninh sẽ có cách thức chế biến ốc núi Bà Đen theo công thức riêng của mình. Hãy cùng điểm danh qua 6 địa chỉ thưởng thức ốc núi Bà Đen Tây Ninh mà bạn không nên bỏ lỡ!

(*) Lưu ý: Các thông tin được cập nhật vào tháng 12 năm 2023.

4.1. Bàu Sen quán

Bàu Sen quán là một trong những nhà hàng lâu đời và nổi tiếng không chỉ với khách du lịch mà còn với dân “sành” ăn địa phương. Vừa bước vào cổng nhà hàng, bạn sẽ được đón tiếp nồng hậu bởi các bạn nhân viên thân thiện trong tà áo bà ba đậm chất Nam Bộ. Không gian Bàu Sen thoáng đãng với cây xanh, hồ nước, ao sen, các chòi lá mộc mạc phục vụ ẩm thực bình dân.

Bàu Sen quán chiêu đãi thực khách đủ loại thịt cá, hải sản tươi sống với nhiều cách thức chế biến đa dạng như nướng, hấp, lẩu… Đặc biệt, món ốc núi trứ danh “Tây thành” được phục vụ tùy theo thời giá, nổi bật nhất có lẽ là ốc núi luộc sả và ốc núi rang muối. Ốc núi luộc sả giữ lại được hương vị nguyên bản của các loại thảo mộc thẩm thấu trong từng thớ thịt ốc dai giòn sần sật. Trong khi vị thanh ngọt của ốc kết hợp với chút mằn mặn của muối lại cho ra tổng thể hài hòa đến lạ giữa hai thức quà từ núi và biển.

4.2. Quán Đồng quê

Tuy không được đầu tư cảnh quan sân vườn như Bàu Sen quán, nhưng quán ăn Đồng Quê vẫn thu hút nhiều tín đồ ẩm thực bởi hương vị đậm đà của các món ăn đậm chất thôn quê như cá lóc nướng trui, thịt luộc mắm nêm, thằn lằn núi chiên… Người dân địa phương chia sẻ rằng quán ăn Đồng Quê đã gắn bó với mảnh đất này gần 20 năm và là địa chỉ quen thuộc để tụ họp gia đình vào các ngày cuối tuần, nghỉ lễ.

Không chỉ vậy, bạn sẽ phải ấn tượng với cung cách phục vụ chu đáo của chủ quán khi luôn chuẩn bị một dĩa khoai mì miễn phí cho mỗi bàn ăn tại đây. Nếu có dịp đến với quán Đồng Quê, du khách chắc chắn nên thưởng thức một phần ốc núi Bà Đen hấp sả được tinh ý nấu trên nồi gang để giữ nhiệt lâu hơn.

4.3. Quán cây phượng

Đối với các du khách muốn tìm một địa chỉ thưởng thức ốc gần với núi Bà Đen thì quán cây phượng trên đường Bời Lời là một lựa chọn phù hợp. Không gian quán mang phong vị miền quê mộc mạc với hồ nước, chòi lá, cây xanh.

Hơn hết, do vị trí địa lý thuận lợi, món ốc núi ở đây được đánh giá rất cao, giữ được trọn vẹn hương vị của các loài dược liệu mọc trên núi Bà Đen. Ngoài món ốc luộc truyền thống, chủ quán còn chiêu đãi thực khách với các món ốc rang me, ốc núi nướng…

4.4. Quán hải sản ốc 40

Đây là một địa chỉ lý tưởng để thưởng thức các món ăn ngon liên quan đến ốc tại Tây Ninh. Do không gian của quán có phần hạn chế, thực khách đi ô tô nên tìm chỗ đỗ xe phù hợp tại các địa điểm lân cận. Món ốc núi Bà Đen tại đây được chế biến với nhiều cách thức đa dạng, phong phú. Đặc biệt, hương vị ốc luôn tươi ngon, hấp dẫn chính là điều làm nên danh tiếng của quán hải sản ốc 40 tại Tây Ninh.

4.5. Quán Cô Nga Đồi Xanh

Quán Cô Nga Đồi Xanh là điểm dừng chân quen thuộc với nhiều khách du lịch đến thăm núi Bà Đen trong hơn 10 năm qua. Thực đơn của quán chủ yếu là những đặc sản của núi rừng như gà, heo, ốc núi, thằn lằn…. Đặc biệt ốc là món được nêm nếm gia vị đậm đà với đa dạng cách chế biến từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với khẩu vị nhiều người như ốc hấp sả chấm mắm gừng, ốc xào Pepsi, ốc xào me. Đặc biệt, cô chủ quán rất nhiệt tình, chu đáo, luôn lắng nghe ý kiến từ thực khách.

4.6. Quán ăn gia đình Ku Thịnh 

Quán ăn gia đình Ku Thịnh là điểm tụ tập yêu thích của người dân địa phương. Không gian quán được bố trí tiện nghi, sạch sẽ và thoáng đãng, có phòng VIP để tiếp khách. Đặc biệt hơn, quán còn cung cấp dịch vụ câu tôm tại hồ độc đáo, giúp thực khách giải trí sau những giờ học tập, làm việc căng thẳng. Thực đơn của quán rất đa dạng như ốc xu núi Bà hấp xả, hấp mắm gừng, xào bơ tỏi…nhưng khách hàng cần đặt trước khi đến quán.

5. TOP 3 địa chỉ mua ốc xu núi Bà làm quà 

Bên cạnh việc thưởng thức trực tiếp ốc núi Bà Đen Ttại các nhà hàng, quán ăn địa phương, du khách còn có thể mua ốc tươi về để làm quà tặng người thân, gia đình, bạn bè.

5.1. Mua trực tiếp từ dân địa phương

Thông thường, vào cao điểm mùa mưa, các khu chợ sầm uất tại Tây Ninh sẽ có bán ốc xu núi Bà với giá cả phải chăng. Bạn có thể hỏi thăm người dân địa phương để được chỉ dẫn đến sạp hàng hoặc gánh hàng rong có bán loại ốc này.

Tuy nhiên, sản lượng ốc sẽ trở nên khan hiếm dần vào các tháng khô hạn. Bạn nên chủ động tra cứu thông tin của các thợ săn ốc hoặc đại lý phân phối ốc núi Bà Đen trên các diễn đàn, mạng xã hội. Chẳng hạn, các hội nhóm Facebook như Ẩm thực – Rì Viu Tây Ninh, Thích Ăn Uống Tây Ninh, Ăn vặt Tây Ninh… thường xuyên có những bài đăng rao bán ốc của dân địa phương. Qua đó, bạn có thể nhận tư vấn trực tiếp về giá cả, cách vận chuyển và phương thức thanh toán một cách linh hoạt.

5.2. Mua tại các nhà hàng ốc núi

Ngoài phục vụ tại chỗ, một số nhà hàng ốc núi Bà Đen còn đáp ứng nhu cầu mua ốc tươi chưa chế biến của khách hàng để đem về làm quà. Do đó, bạn đừng ngại hỏi thăm chủ quán về vấn đề này. Tuy nhiên, giá bán ốc tươi tại các nhà hàng thường tương đối “nhỉnh” hơn so với các chợ đầu mối hoặc đại lý chuyên cung cấp ốc núi.

5.3. Mua tại các trang trại nuôi ốc

Vì số lượng ốc xu núi Bà trong tự nhiên ngày càng suy giảm do tình trạng khai thác thương mại quá mức, mô hình trang trại nuôi ốc đang dần trở nên phổ biến ở tỉnh Tây Ninh. Người khởi đầu xu hướng này là anh Ngô Trần Ngọc Quốc – Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh. Thông qua nghiên cứu của mình, anh đã phát hiện và chia sẻ phương thức nuôi ốc từ những dược liệu hái trên núi Bà Đen.

Các trang trại nuôi ốc này thường tập trung tại khu vực chân núi Bà Đen (thuộc địa phận xã Thạnh Tân, thành phố Tây Ninh). Hiện tại, các trang trại chưa cập nhật thông tin liên hệ trên Internet, vậy nên bạn cần hỏi thăm người dân địa phương xung quanh về địa chỉ cụ thể nếu có ý định mua ốc nuôi.

Dù được chăm sóc cẩn thận và cung cấp loại thức ăn đặc trưng, hương vị ốc nuôi chắc chắn không thể sánh bằng ốc tự nhiên – nhược điểm người nông dân đang tìm cách khắc phục. Mặt khác, nhờ vào những trang trại này, du khách có thể thuận lợi mua ốc núi Bà Đen về làm quà mà không cần phải đợi đến mùa săn bắt.

6. 6 món ăn ngon chế biến từ ốc núi Bà Đen  

Ốc núi Bà Đen có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng, hấp dẫn, mỗi món lại có những điểm thú vị riêng. Sau đây, bài viết sẽ gợi ý đến bạn 6 món ăn ngon chế biến từ loại “thảo dược” quý trời ban này.

6.1. Ốc núi Bà Đen hấp gừng 

Gừng là loại gia vị mạnh, mùi nồng, có tác dụng rất tốt trong việc giữ ấm cơ thể, chống lão hóa và giảm căng thẳng. Khi kết hợp ốc núi và gừng, bạn sẽ cảm nhận thấy hương gừng thoang thoảng hòa quyện vào mùi thuốc nam, khiến khoang miệng dần trở nên ấm nóng. Vì vậy, đây là món ăn giải cảm, hạ sốt rất tốt cho người bệnh.

Nguyên liệu của món này gồm có thịt ốc, gừng, hành tây, mộc nhĩ băm nhỏ và nhồi vào phần vỏ ốc. Sau đó, bạn tiến hành hấp ốc trong khoảng 30 phút và thưởng thức cùng nước mắm. Lưu ý, bạn chỉ nên sử dụng một lượng gừng vừa phải (khoảng 1 – 2 nhánh) để không làm lấn át hương vị nguyên bản của ốc xu núi Bà.

6.2. Ốc núi Bà Đen xào sả ớt

Nếu bạn là một tín đồ ăn cay thì không nên bỏ qua món ốc núi Bà Đen xào sả ớt. Vị cay nồng của ớt và mùi thơm của sả khiến cho tổng thể món ăn trở nên hài hòa, hấp dẫn. Trong khi đó, thịt ốc vẫn giữ được độ giòn, dai và các tinh túy từ lá Nàng Hai, vông núi…

Để thực hiện món này, bạn đảo sả, ớt băm cùng dầu nóng cho đến khi dậy mùi. Sau đó, bạn tiếp tục cho ốc, dừa nạo và các gia vị nêm nếm như đường, nước mắm, tương ớt… tùy vào khẩu vị gia đình.

6.3. Ốc núi Bà Đen nướng 

Với các loại thịt cá, ai không biết điều chỉnh lửa than hợp lý có thể khiến cho bề mặt món ăn bị cháy khét, ăn vào còn có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, ốc núi Bà Đen lại có lớp vỏ khá dày và chắc chắn, vậy nên khi nướng, ốc sẽ chín từ từ mà vẫn giữ được vị ngọt thanh trong từng thớ thịt.

Trước khi nướng, bạn nên luộc sơ ốc để phần thịt săn lại, sau đó mới để ốc trên vỉ than hồng và rưới gia vị gồm mắm, tiêu sọ, tỏi… Bạn nên nhấc ốc xuống ngay lúc nước ốc vừa cạn để tránh thịt ốc quá khô.

6.4. Ốc núi Bà Đen xào cay 

Xào cay là một phương pháp chế biến tương đối giống với xào sả ớt, nhưng hương vị cay nồng sẽ được đẩy lên rõ ràng hơn. Để làm món ốc núi Bà Đen xào cay, bạn ước lượng cứ một cân ốc thì cho vào 5 đến 7 quả ớt tươi băm nhuyễn. Sau đó, bạn đảo hỗn hợp ốc cùng ớt, sả, gừng với dầu nóng và nêm nếm gia vị vừa ăn.

Theo kinh nghiệm, càng cho nhiều ớt thì món ốc núi xào cay càng ngon. Do đó, bạn nên cân nhắc trước khi chế biến hoặc thưởng thức món này nếu không ăn cay được.

6.5. Ốc núi Bà Đen xào dừa

Nước dừa và cơm dừa sẽ làm giảm hương vị đắng nhẹ của các vị thuốc nam chứa trong ốc núi Bà Đen. Từ đó, món ăn dễ dàng tiếp cận với những thực khách nhỏ tuổi, hoặc người không ăn được những món có vị đắng.

Cách chế biến ốc núi xào dừa cũng không quá cầu kỳ. Bạn chỉ cần xào ốc và cơm dừa xắt sợi đảo trong nước dừa tươi. Khi nêm nếm, bạn chú ý gia giảm lượng đường, muối vì nước dừa đã mang vị ngọt thanh tự nhiên sẵn có.

6.6. Chả ốc núi Bà Đen 

Nếu muốn bảo quản ốc núi Bà Đen được lâu hơn, bạn có thể chế biến ốc thành món chả ốc. Các công đoạn chế biến chả ốc tương đối phức tạp nhưng thành quả cho ra rất ngon miệng. Ốc núi cần được khéo léo thái hạt lựu, sau đó trộn cùng nấm hương, mộc nhĩ, hành lá, tỏi, giò sống và các gia vị. Bạn có thể hấp chả trong lá chuối, ống nứa, lá lốt… Mỗi phương pháp hấp lại cho ra một hương vị đặc trưng.

Đặc biệt, khi thưởng thức chả ốc núi Bà Đen, bạn nên chuẩn bị sẵn thật nhiều rau sống và một chén nước mắm cay nồng ăn kèm. Chả ốc được bảo quản trong ngăn đông tủ lạnh thường có thể giữ được từ 3 đến 4 tháng.

7. 4 lưu ý khi chế biến và thưởng thức ốc núi Bà Đen

Để đảm bảo hương vị trọn vẹn của ốc núi Bà Đen, bạn nên lưu ý trong quá trình chế biến và thưởng thức món ăn:

• Nhận biết đúng ốc tươi sống: Khi chế biến món ăn liên quan đến ốc, chỉ cần một con ốc bị tanh, thối cũng sẽ khiến cho cấu trúc, hương vị của món ăn. Bạn có thể nhận biết ốc nên chọn bằng cách chạm tay vào phần miệng, nếu ốc rụt lại chứng tỏ chúng vẫn còn sống và rất tươi ngon.

• Bản quản ốc sống tại nơi khô ráo, không ngâm nước: Ốc núi bà Đen là loài sinh sống trên cạn, bạn không nên áp dụng các phương pháp bảo quản như ngâm nước như các loài ốc nước khác như ốc bươu, ốc lác…

• Ốc có lượng nhớt nhất định, có thể khó ăn với một số người: Đặc trưng của loài ốc núi là lớp nhớt phủ quanh người. Bạn có thể hạn chế một phần lớp nhớt bằng cách ngâm nước hoặc luộc sơ trước khi chế biến nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn.

• Không bỏ phần đuôi ốc khi thưởng thức: Theo kinh nghiệm của người địa phương, đuôi có thể được xem như “túi thuốc” của loài ốc xu núi Bà. Bỏ đi phần đuôi đồng nghĩa với việc đánh mất tinh hoa của thức quà quý hiếm này. Tuy nhiên nếu cảm thấy không quen vị, bạn có thể thử một lần và bỏ đi ở những con ốc sau.

• Tây Ninh vốn nổi tiếng với nền ẩm thực phong phú, hội tụ mọi tinh hoa đất trời của một vùng địa linh miền biên viễn. Nếu bạn đang lên kế hoạch du lịch “vùng đất thánh” hay chỉ đơn giản muốn khám phá văn hóa ẩm thực Tây Ninh trứ danh, ngoài bánh canh Trảng Bàng, đừng bỏ qua 3 đặc sản đáng thử như rau rừng Tây Ninh, rau sao nhái, thằn lằn núi Bà Đen…

Nếu bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến du lịch kết hợp trải nghiệm ăn uống tại Tây Ninh, đừng bỏ qua ốc núi Bà Đen – đặc sản trứ danh với những câu chuyện huyền bí và giá trị dinh dưỡng vượt bậc. Hy vọng những gợi ý trên đây sẽ giúp bạn chọn ra một địa điểm thưởng thức ốc núi hấp dẫn và trải nghiệm trọn vẹn nền ẩm thực phong phú, đa dạng của vùng đất Thánh này.