Tin tức

Vốn là loài cây mọc hoang dã, rau sao nhái (hoặc rau nhái) chẳng biết tự bao giờ đã trở thành một trong những món đặc sản vang danh của xứ Tây thành. Không những sở hữu hương vị thanh mát, thơm ngon, loại rau rừng quý giá này còn có nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe con người. Mời bạn theo dõi bài viết để hiểu hơn về loại rau này. 

1. 3 thông tin tổng quan về rau sao nhái

Trước khi đi sâu tìm hiểu những công dụng của rau sao nhái, bài viết sẽ cung cấp đến bạn một số thông tin khái quát về nguồn gốc xuất xứ, đặc điểm sinh học và đặc thù sinh trưởng, phát triển của loài thực vật này.

1.1. Nguồn gốc của rau sao nhái

Dựa trên nghiên cứu của các nhà thực vật học, rau sao nhái xuất phát là loài bản địa của vùng nhiệt nhiệt đới Nam Mỹ, trải dài từ Đông Bắc Mexico đến miền Nam Brazil. Trong quá trình khai phá thuộc địa và xúc tiến hàng hải vào thế kỷ XVIII, người Tây Ban Nha đã vận chuyển rau sao nhái từ Nam Mỹ đến Philippines và các nước lân cận.

Hiện nay, rau sao nhái mọc tự nhiên hoặc được trồng tại Tây Ấn và nhiều quốc gia Đông Nam Á như Philippines, Indonesia, Malaysia, Việt Nam… Đặc biệt, người dân Indonesia và Malaysia lần lượt gọi rau sao nhái là “kenikir” và “ulam raja” với hàm nghĩa “vua của các loại rau” vì giá trị dinh dưỡng và tác dụng y học ẩn chứa trong loại rau này.

1.2. Đặc điểm sinh học của rau sao nhái

Sao nhái (còn gọi là cúc chuồn) là loài thực vật thân thảo thuộc chi Cúc Tây, bao gồm ba phân nhánh chính: sao nhái hồng (Cosmos caudatus), sao nhái tím (Cosmos bipinnatus) và sao nhái vàng (Cosmos sulphureus). Trong đó, loại rau rừng đặc sản thuộc phân nhánh sao nhái hồng với hàm lượng dinh dưỡng vượt trội hơn so với hai loại còn lại.

(*) Lưu ý: Bài viết chỉ tập trung phân tích loài sao nhái hồng Cosmos caudatus đặc trưng của vùng đất Tây Ninh.

Khi đi qua những đồng cỏ dại, bạn có thể dễ dàng nhận biết rau sao nhái thông qua một số đặc điểm sinh học nổi bật. Chiều cao của cây dao động từ 30cm đến 2m, có cây cao đến 3m. Thân cây thẳng đứng, mọc thành bụi và có màu xanh nhạt ánh tía.

Điểm thu hút của cây rau sao nhái nằm ở phần lá, cụ thể, lá sao nhái có dạng kép ba lần, so le với nhau tựa như hình dạng của những ngọn giáo, trong khi cuống lá phát triển thành bẹ với chiều dài từ 10 đến 20cm. Hoa của cây có màu hồng phớt xinh xắn, mọc đơn độc hoặc tạo thành từng cụm ở phần đỉnh. Mỗi hoa chia thành tám cánh duyên dáng với nhụy hoa màu vàng ở trung tâm.

1.3. Đặc điểm sinh trưởng & phát triển

Rau sao nhái là loài cây hàng năm, sinh trưởng ở vùng nhiệt đới nóng ẩm – nơi có lượng mưa phân bố đều quanh năm. Loài thực vật này chủ yếu mọc hoang dã ở các bờ sông, kênh, rạch hoặc những vườn đất ẩm ướt trong nhà hoặc nương rẫy. Ở Việt Nam, rau sao nhái thường được tìm thấy ở tỉnh Tây Ninh và vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Bên cạnh khí hậu mang đặc trưng của vùng nhiệt đới cận xích đạo, Tây Ninh còn sở hữu vùng thổ nhưỡng tương đối màu mỡ, hàm lượng chất hữu cơ cao và khả năng thoát nước tốt. Có thể nói, thiên nhiên đã ban tặng cho mảnh đất này những điều kiện thuận lợi để thúc đẩy sự sinh sôi của loại rau sao nhái. Đặc biệt, cây sẽ phát triển mạnh mẽ vào mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11 hằng năm.

2. Rau sao nhái có tác dụng gì? 6 công dụng bạn nên biết

Nhiều nghiên cứu khoa học chính thống đã chỉ ra những tác dụng thần kỳ của loại rau sao nhái trong phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tật. Cụ thể:

3. Gợi ý 5 cách chế biến & thưởng thức rau sao nhái

Nhằm phát huy lợi ích phong phú của rau sao nhái, người dân địa phương đã đưa loại rau này vào văn hóa ẩm thực dân dã vùng miền. Phần lá sao nhái non mềm có hương thơm xoài thoang thoảng, khi ăn sống tạo nên vị ngọt thanh và đọng lại chút nhẫn ở vòm họng. Phần lá già tuy vẫn có thể ăn sống nhưng mang vị đắng rõ ràng hơn. Chỉ cần kết hợp với các phương thức chế biến sau đây, bạn đã có thể thưởng thức trọn vẹn vị ngon của loại rau đặc sản này.

3.1. Chấm ăn sống cùng những món kho

Rau sao nhái nói riêng và các loại rau rừng nói chung thường được ưu tiên ăn sống để giữ các dưỡng chất sẵn có như vitamin A, vitamin C, polyphenol… Vị ngọt ngọt, chua chua xen lẫn chút chát nhẹ của rau cân bằng hài hòa với vị mặn nồng với các món kho như thịt kho quẹt, cá kho tộ, gà kho sả… trên mâm cơm gia đình hằng ngày.

Theo kinh nghiệm, bạn nên chọn lựa những bó rau sao nhái tươi non, có màu xanh nhạt mơn mởn và rửa sạch bùn đất bám dính. Món kho ngon cần được nêm nếm gia vị đậm đà, nước màu cánh gián sóng sánh thơm mùi tiêu, hành, gừng, sả… Nếu là tín đồ mê cay, bạn có thể cắt thêm vài lát ớt chỉ thiên để gia tăng hương vị cho món chấm.

Khi ăn, bạn chỉ cần cho rau vào bát cơm trắng nóng hổi, rưới một chút nước kho mặn nồng hoặc đơn giản chấm trực tiếp vào nồi thịt/cá kho hấp dẫn. Cách thưởng thức rau bình dị, mộc mạc, gợi lại cảm xúc thân quen về vùng thôn quê Nam Bộ chân chất.

3.2. Ăn kèm rau sao nhái với các món cuốn

Món cuốn ăn cùng rau tươi, đặc biệt là rau sao nhái mang lại hương vị thanh thuần, mát mẻ. Trong đó, bánh xèo và bánh tráng thịt luộc rau sao nhái là hai món cuốn đặc sản nổi tiếng của tỉnh Tây Ninh.

Bánh xèo miền Nam giòn rụm với phần nhân đẫy đà gồm thịt ba chỉ, tôm sú, củ sắn (củ đậu), nấm, giá đỗ… thơm mùi nước cốt dừa thoang thoảng. Mặc dù là món chiên xào nhưng bánh xèo đã bớt đi phần nào cảm giác ngấy mỡ đặc trưng khi kết hợp cùng các loại rau rừng tươi mát như rau sao nhái, lá quế vị, đọt cóc non, lá lộc vừng…. Hơn hết, vị chua ngọt và hương xoài dịu nhẹ của rau sao nhái giúp trải nghiệm món ngon thêm phần thú vị.

Bánh xèo ngon nhất khi cuốn cùng thật nhiều loại rau, do đó, bạn chỉ nên ăn kèm cùng một lượng rau sao nhái vừa phải để vị chát của rau không quá nồng, lấn át các loại rau xanh khác. Màu vàng giòn của bánh xèo hòa vào sắc xanh mát của rau và thấm đẫm trong nước mắm chua ngọt đã làm say đắm bao thực khách.

Tham khảo một số địa chỉ thưởng thức bánh xèo rau rừng Tây Ninh sau đây:

• Nhà hàng buffet Vân Sơn: tọa lạc trên đỉnh núi Bà Đen, xã Thạnh Tân, TP. Tây Ninh (thực đơn gồm bánh xèo và hơn 80 món ăn từ Á sang Âu).

• Quán ăn Ngọc Sương: 36 Phạm Tung, P.3, TP. Tây Ninh.

• Bánh xèo – bánh khọt bà Tám: 54 Châu Văn Liêm, TX. Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh.

• Bánh xèo Mít Một: 50 Ba Mươi Tháng Tư, xã Hiệp Tân, TX. Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh.

Bên cạnh bánh xèo, bánh tráng thịt luộc cuốn rau sao nhái cũng gây thương nhớ cho nhiều tín đồ đam mê ẩm thực. Để thưởng thức ngon nhất, bạn nên chọn bánh tráng phơi sương dẻo dai, thịt ba chỉ với tỷ lệ nạc mỡ hài hòa và nhiều loại rau sống đa dạng. Trong đó, rau sao nhái sẽ góp phần nâng tầm món ăn với hương vị chua, ngọt, chát vừa phải.

Dưới đây là một số quán bánh tráng thịt luộc được đánh giá cao tại Tây Ninh:

• Quán ăn Vườn Tràm: Trần Hưng Đạo, P.3, TP. Tây Ninh.

• Quán nhậu Bằng Lăng: 118 Nguyễn Chí Thanh, P.3, TP. Tây Ninh.

• Quán Cây Lý: xã Trường Hòa, TX. Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh.

• Quán Năm Hồng: 39 QL22, TX. Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.

Ngoài ra, bạn cũng có thể cuốn rau sao nhái với nem nướng, thịt nướng, bò lá lốt… với hương vị hấp dẫn không hề kém cạnh.

3.3. Nhúng lẩu

Ngoài ăn sống, rau sao nhái thường được nhúng trong các món lẩu truyền thống như lẩu mắm, lẩu hải sản, lẩu bắp bò… Nhờ vậy, các gia vị lẩu đã làm giảm đi độ nhẫn đắng đặc trưng của rau sao nhái, giúp thức quà này tiếp cận với nhiều đối tượng thực khách hơn. Theo kinh nghiệm, các loại lẩu mắm miền Tây như mắm cá linh, cá chốt, cá sặc… rất thích hợp để nhúng kèm các loại rau mọc ven nguồn nước như rau sao nhái.

Khi thưởng thức, bạn chỉ cần đợi đến khi nước lẩu sôi bùng lên và cho một lượng rau sao nhái vừa ăn vào nồi. Sau khoảng từ một đến hai phút khi rau vừa chín tới, bạn nên gắp ngay ra bát dùng để tránh rau bị quá mềm nhũn và mất đi độ tươi xanh. Ngoài ra, bạn có thể ăn kèm lẩu với bún, miến, mì, phở… tùy theo sở thích cá nhân.

3.4. Trộn gỏi

Gỏi (còn gọi là nộm) là một trong những món khai vị tươi mát được rất nhiều người Việt Nam ưa chuộng. Mặc dù đây là món ăn đơn giản nhưng người chế biến gỏi phải biết kết hợp tinh tế các loại nguyên liệu và gia vị phù hợp với nhau. Thay vì xoài bào, cóc bào, bắp chuối, khế xanh… bạn có thể sử dụng rau sao nhái để tạo độ chua thanh cho món ăn này. “Vua của các loại rau” thường được dùng trong các món gỏi ếch, gỏi tai heo hoặc gỏi bò tơ bóp thấu nổi tiếng của tỉnh Tây Ninh.

Thịt bò tơ Tây Ninh săn chắc, hầu như không có mỡ được luộc chín vừa tới để giữ được chất ngọt tự nhiên và phảng phất hương sữa dịu nhẹ. Sau đó, bò tơ được trộn và bóp đều cùng rau sao nhái, hành tây, dưa leo, củ cải đỏ và các gia vị vừa ăn, cuối cùng rắc thêm một lớp hành phi và đậu phộng giòn. Món gỏi này vừa có độ chua ngọt kích thích cảm giác thèm ăn, vừa cung cấp đầy đủ chất xơ cần thiết cho cơ thể.

3.5. Xào tỏi hoặc các loại thịt

Bạn cũng có thể bổ sung món rau sao nhái xào tỏi hoặc xào cùng các loại thịt như thịt heo, thịt bò, lòng gà… vào thực đơn gia đình, vừa làm phong phú hương vị, vừa bổ sung nhiều dưỡng chất có lợi cho hệ miễn dịch. Chỉ với những thao tác đảo rau, tỏi, dầu trên chảo nóng cùng các gia vị muối, đường, bột ngọt (mì chính), bạn đã có một món rau xào thơm ngon, lạ miệng. Mặt khác, bạn lưu ý không xào rau quá lâu vì dễ khiến các vitamin bị bão hòa do môi trường nhiệt độ cao.

Ngoài ra, người dân Tây Ninh còn kết hợp xào rau sao nhái với đặc sản vùng miền trứ danh khác như bò tơ, thằn lằn núi Bà Đen, ốc núi Bà Đen – nguyên liệu tươi ngon bậc nhất do chính thiên nhiên trù phú ban tặng. Bò tơ mềm mại, thằn lằn ngọt béo, ốc núi dai giòn càng khiến vị thanh mát của rau sao nhái trở nên nổi bật.

4. Mức giá tham khảo rau sao nhái tươi & hạt giống rau

Theo khảo sát trên các sàn thương mại điện tử, rau sao nhái tươi thường được bán với giá dao động từ 40.000 đến 50.000 VNĐ/kg nhưng số lượng khá ít và không dễ mua. Trên hết, thời gian vận chuyển kéo dài sẽ khiến cho chất lượng rau không còn đảm bảo tươi xanh. Do vậy, nếu có dịp ghé thăm Tây Ninh, bạn nên trực tiếp mua rau sao nhái tại các chợ nông sản địa phương như chợ Long Hoa, chợ đêm Tây Ninh, chợ Dương Minh Châu… hoặc các gánh hàng rong nhỏ ven đường.

Ngoài ra, bạn cũng có thể mua hạt giống rau sao nhái để tự trồng tại nhà với giá dao động từ 20.000 đến 30.000 VNĐ/túi (khoảng 20 – 30 hạt). Từ đặc điểm sinh trưởng và phát triển có thể thấy, rau sao nhái phù hợp với môi trường khí hậu Việt Nam và chịu được sự khắc nghiệt của thời tiết. Tuy nhiên, bạn cần tưới nước thường xuyên cho cây vì rau sao nhái ưa thích môi trường ẩm ướt như sông, suối, ao, hồ…

Theo chia sẻ của người bán hạt giống, rau sao nhái sinh trưởng khá nhanh. Chỉ trong vòng 5 đến 7 ngày kể từ khi gieo hạt, cây đã bắt đầu nảy mầm và sau 30 đến 40 ngày phát triển, bạn đã có thể thu hoạch được.

5. 4 lưu ý khi mua & thưởng thức rau sao nhái

Khi mua và thưởng thức rau sao nhái, bạn nên lưu ý một số vấn đề sau đây để vừa trải nghiệm món ăn hoàn hảo, vừa đảm bảo an toàn cho sức khỏe cho bản thân:

• Lựa chọn rau sao nhái tươi ngon: Khi chọn mua rau sao nhái, bạn nên chọn những bó rau có màu xanh mướt tự nhiên, phần lá không bị dập nát và mang hương xoài nhè nhẹ. Đặc biệt, trường hợp phần cuống lá bị thâm nhũn có thể chứng tỏ rau đã để lâu ngày và mất đi nhiều dưỡng chất vốn có.

• Bảo quản rau sao nhái đúng cách: Rau sao nhái nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh để giữ được độ tươi ngon. Bạn nên bọc kín rau trong túi ni lông hoặc các hộp nhựa để ngăn rau bị mất nước và tiếp xúc với những loại thực phẩm khác. Ngoài ra, bạn chỉ nên bảo quản rau sao nhái trong tủ lạnh từ 4 đến 5 ngày vì vitamin và nhiều khoáng chất sẽ dần hao hụt theo thời gian.

• Không ăn quá nhiều rau: Rau sao nhái là loài thực vật có tính hàn, nếu hấp thụ quá nhiều có thể gây lạnh bụng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa với những người có cơ địa yếu. Theo nghiên cứu, bạn chỉ nên ăn khoảng 300 – 400g rau sao nhái mỗi ngày và cần kết hợp với nhiều loại thực phẩm khác để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể như đạm, tinh bột, chất béo…

• Rửa sạch rau sao nhái trước khi ăn: Lá rau sao nhái khá nhỏ và chia thành nhiều nhánh nên rất dễ bám bụi đất ở gân lá. Vì vậy, bạn nên rửa sạch rau qua nước muối hoặc nước rửa rau chuyên dụng để đảm bảo an toàn vệ sinh trước khi chế biến món ăn.

• Để hành trình khám phá ẩm thực Tây Ninh thuận tiện và trọn vẹn, ngoài địa điểm vui chơi, ăn uống, đia điểm lưu trú cũng là yếu tố quan trọng cần bạn lưu tâm. Tại đây có danh sách một số khách sạn Tây Ninh gần núi Bà Đen, khách sạn gần Tòa thánh Tây Ninh từ bình dân tới cao cấp, mỗi khách sạn đều bao gồm các thông tin về hình ảnh, loại phòng, khoảng cách tới núi Bà Đen, mức giá tham khảo, dịch vụ và tiện ích phòng cùng gợi ý cách di chuyển và cách đặt phòng

Hy vọng những thông tin hữu ích trên đây đã giúp bạn hiểu hơn về rau sao nhái – sản vật đặc trưng của Tây Ninh vừa thơm ngon, vừa bổ dưỡng; đồng thời đưa ra lời giải đáp cho thắc mắc lá sao nhái ăn được không. Nếu có dịp ghé thăm nơi đây, đừng quên bổ sung loại rau rừng quý giá này vào kế hoạch du lịch của bạn. Ngoài ra, thiên đường ẩm thực Tây Ninh còn rất nhiều món ăn ngon phong phú, đa dạng khác đang chờ bạn khám phá!

Tham khảo bài viết sau đây để tìm hiểu các món đặc sản khác tại Tây Ninh: Ăn gì ở Tây Ninh? TOP 28 món đừng bỏ lỡ khi đến vùng đất Thánh.